A

a - al
abiti - loĝi
afabla - afabla
agi - agi
agost - aŭgusto
ajo - aĝo
ak - akvo
akorgi - rimarki
alba - blanka
aldo - estro
alta - alta
amaso - amaso
ambas - ambaŭ
ami - ami
amik - amiko
an - ankaŭ
animal - besto
anyo - jaro
aparta - aparta
apene - apenaŭ
apreni - lerni
april - aprilo
aranji - aranĝi
arbo - arbo
art - arto
as - ol
askolti - aŭskulti
aspi - aspekti
atangi - atingi
atendi - atendi
axepti - akcepti

B

bati - bati
bed - lito
bela - bela
ben ke - kvankam
bi - trinki
bildi - konstrui
blua - blua
bod - planko
bona - bona
bord - bordo
botel - botelo
boy - knabo
bras - brako
brif - letero
brili - brili
bruli - bruli

C

capel - ĉapelo
carma - ĉarma
cef - kapo
cefa - cefa
cel - ĉielo
certa - certa
ceva - peza
ci - diri
cir - ĉirkaŭ
cu - ĉu

D

da - el
danga - danĝera
danki - danki
de - da
de - de
decembro - decembro
decidi - decidi
den - ĉar
dent - dento
derko - direkto
deva - diversa
dexa - dekstra
dezi - deziri
di - doni
do - post
doci - instrui
dok - tamen
doktor - doktoro
dol - doloro
dom - domo
domen - fako
dominko - dimanĉo
donk - do
dormi - dormi
du - du
dubi - dubi
dulka - dolĉa
dun - dum
duri - daŭri

E

e - kaj
eco - afero
edi - manĝi
ek - cent
el - ŝi
elgi - elekti
elpi - helpi
elte - apud
elto - flanko
em - jen
endi - fini
ensi - komenci
enta - tuta
epe - iom
er - aero
erfara - sperta
erori - erari
erso - aŭtuno
es - se
eskurso - ekskurso
Est - oriento
et - ĉi
evolvi - evolui
exe - ekster
ezemplo - ekzemplo
ezigi - postuli
ezisti - ekzisti
ezo - birdo

F

fakto - fakto
familyo - familio
fas - kvazaŭ
fas - preskaŭ
februar - februaro
feld - kampo
fengi - kapti
fenso - fenestro
fermi - halti
fest - festo
fexi - batali
fi - fari
filyin - filino
filyo - filo
fingo - fingro
fir - fero
fli - flugi
flor - floro
flumen - rivero
fok - fajro
folgi - sekvi
formo - formo
forta - forta
foto - foto
frat - frato
frida - libera
frua - frua
frut - frukto
funso - funkcio

G

gada - gaja
gani - gajni
garden - ĝardeno
gazet - gazeto
generala - ĝenerala
gi - iri
glada - kontenta
glas - glaso
grana - granda
granpatro - avo
gridi - krii
grup - grupo
guer - milito
guidi - gvidi

H

hom - hejmo
hotel - hotelo

I

i - havi
id - tago
ideo - ideo
idyes - iam
il - li
ilke - tuj
imagini - imagi
imago - bildo
in - en
ina - interna
infan - infano
informi - informi
inkontri - renkonti
inloke - anstataŭ
inte - inter
interesa - interesa
inviti - inviti
ip - ĉevalo
irso - kolero
is - dek
istor - historio
it - ĝi
ixa - feliĉa
iza - facila

J

ja - jam
jala - flava
januar - januaro
jeki - ĵeti
ji - fariĝi
jov - ĵaŭdo
joyi - ĝoji
ju - ĵus
junyo - junio
justa - ĝusta

K

ka - kia
kadi - fali
kaf - kafo
kalkoli - kalkuli
kam - ĉambro
kambi - ŝanĝi
kan - kiom
kanti - kanti
kanyo - hundo
kapabla - kapabla
kaplo - haro
kastel - kastelo
kat - kato
kauze - pro
kauzo - kaŭzo
kavo - kavo
ke - ke
kela - ajn
ki - kiu
kiri - serĉi
klara - hela
klara - klara
klozi - fermi
ko - kio
koc - aŭtomobilo
kofi - aĉeti
kol - kolo
kolexi - kolekti
kolor - koloro
kolpi - frapi
kolto - kulturo
kom - kiel
kompreni - kompreni
komuna - komuna
kon - kun
konduki - konduki
kongratuli - gratuli
koni - koni
konseli - konsili
konsenti - konsenti
konsisti - konsisti
kontre - kontraŭ
kopri - kovri
kor - koro
koraja - kuraĝa
korpo - korpo
kort - korto
kosti - kosti
kozo - aĵo
kras - morgaŭ
kreski - kreski
kri - kredi
kuar - kvar
kuin - kvin
kuki - kuiri
kur - kial
kuri - zorgi
kursi - kuri
kushi - kuŝi

L

lakto - lakto
land - lando
larga - larĝa
lasa - laca
lasta - lasta
lavi - lavi
leji - legi
leson - leciono
levi - levi
li - lasi
liba - kara
libi - ŝati
libro - libro
ligi - ligi
lin - linio
linguo - linguo
lo - la
lo plu - plej
lok - loko
longa - longa
ludi - ludi
lum - lumo
lundo - lundo

M

man - mano
manki - manki
manyer - maniero
mar - maro
mark - marko
marso - marto
matin - mateno
med - mezo
memi - memori
mes - monato
meyo - majo
mezuri - mezuri
mi - mi
mil - mil
mindi - signifi
minste - almenaŭ
minut - minuto
miri - rigardi
mirko - merkredo
mo - sed
moki - moki
moment - momento
mon - mono
mond - mondo
mont - monto
montri - montri
morti - morti
movi - movi
mul - multa
mund - buŝo
mur - muro
muy - tre

N

nagi - naĝi
nam - nomo
nara - venonta
nasi - naskiĝi
nasyon - nacio
natur - naturo
nazo - nazo
nera - nigra
nesa - necesa
nese - nepre
nesi - bezoni
neta - pura
nev - neĝo
ni - neniam
nila - nenia
nilo - nenio
nilun - neniu
nilye - nenie
nira - proksima
no - ne
nok - ankoraŭ
non - naŭ
nor - nek
nos - ni
not - noto
novembro - novembro
nox - nokto
nub - nubo
num - nombro
numbo - numero
nun - nun
nur - nur
nuva - nova

O

o - aŭ
obe - supre
obli - forgesi
odor - odoro
of - ofte
oje - hodiaŭ
ok - okulo
oktobro - oktobro
olso - ligno
om - homo
on - sur
onklo - onklo
openi - opinii
opro - verko
or - horo
ordo - ordo
orel - orelo
organi - organizi
osa - alia
ot - ok
otre - krom
oxi - okazi

P

pagi - pagi
pan - pano
papel - papero
pardoni - pardoni
pari - ŝajni
parli - paroli
parsi - aperi
part - parto
pasat - pasinta
pasi - pasi
pasten - kuko
patro - patro
pax - paco
pe - per
ped - piedo
pendi - pendi
peni - peni
pensi - pensi
perdi - perdi
perfa - perfekta
permi - permesi
person - persono
pes - peco
pesh - fiŝo
petro - ŝtono
pi - povi
plan - plano
plasyo - placo
platel - telero
plaza - agrabla
plazo - plezuro
plena - plena
plendi - plendi
pli - plaĉi
plori - plori
plu - pli
plude - plu
plum - plumo
pluv - pluvo
po - por
popla - populara
pordo - pordo
porti - porti
post - poŝto
pre - antaŭ
presi - premi
presider - prezidanto
presyo - prezo
prezenti - prezenti
pri - preni
pri - pri
prifi - preferi
primaver - printempo
problem - problemo
produki - produkti
profonda - profunda
promeni - promeni
pronta - preta
propa - propra
propozi - proponi
publa - publika
punt - punkto

R

raga - prava
rakomandi - rekomendi
rakonti - rakonti
ram - branĉo
raporti - raporti
ravelyi - veki
regni - regi
rek - rajto
rexa - rekta
rici - ricevi
ridi - ridi
rigri - bedaŭri
rika - riĉa
ril - rilato
rimed - rimedo
ripozi - ripozi
rispekti - respekti
rispi - respondi
riusi - sukcesi
rol - rolo
rompi - rompi
rondo - rondo
rozo - rozo
ruba - ruĝa
rufi - voki
rum - bruo
ruma - laŭta

S

sab - sabato
saga - saĝa
salti - salti
saluti - saluti
sama - sama
sana - sana
sata - sata
se - si
seka - seka
sekro - sekreto
sel - laŭ
selfa - mem
sem - ĉiam
sembla - simila
sen - sen
sendi - sendi
senti - senti
sep - sep
septembro - septembro
ser - vespero
sermoni - prelegi
shak - ĉiu
she - ĉe
shenso - scienco
shi - devi
ship - ŝipo
si - esti
si astonat - miri
sidi - sidi
sidil - seĝo
sila - silenta
simpla - simpla
siro - sinjoro
sirvi - servi
sit - ses
situo - situacio
skeli - kaŝi
ski - demandi
ski - peti
skiri - ŝiri
skop - celo
skribi - skribi
so - oni
sodene - subite
sola - sola
solyo - suno
soma - ia
soma - kelka
some - iel
somo - io
somun - iu
somye - ie
son - sono
sor - fratino
speco - speco
speri - esperi
spesa - dika
spi - scii
spozin - edzino
spozo - edzo
stando - stato
stari - stari
step - paŝo
sti - farti
sti - resti
strad - strato
su - sub
Sud - sudo
sufe - sufiĉe
suk - suko
sukro - sukero
sun - baldaŭ
supozi - supozi
sure - super
surte - precipe
sut - ŝuo

T

tablo - tablo
tasko - tasko
teatro - teatro
temp - tempo
teni - teni
tenti - provi
teo - teo
ter - tero
teribla - terura
ti - meti
tikel - bileto
timi - timi
tiri - tiri
to - ĉio
toki - tuŝi
tosorta - ĉia
toye - ĉie
tra - preter
trankila - trankvila
trans - trans
trati - trakti
travel - vojaĝo
tre - tri
tred - komerco
tri - trovi
tro - tro
tru - tra
tu - vi
tud - mardo

U

udi - aŭdi
uk - angulo
un - unu
universa - universala
urbo - urbo
us - ĝis
uske - eĉ
uti - uzi
utila - utila
uza - kutima

V

vagon - vagono
vali - valori
van - kiam
varma - varma
ved - vetero
veg - vojo
vek - semajno
vendi - vendi
veni - veni
venso - vendredo
vent - vento
vera - vera
verda - verda
verki - labori
vesti - vesti
veturi - veturi
vi - voli
vidi - vidi
vika - grava
vilda - sovaĝa
vin - vino
vinki - venki
vir - viro
vita - rapida
vivi - vivi
viziti - viziti
vizo - vizaĝo
vo - kie
vok - voĉo
vort - vorto

X

xena - fremda

Y

ya - jes
yem - vintro
yer - hieraŭ
yes - fojo
yul - julio
yuna - juna

Z

zeni - ĝeni
zero - nul
zi - ili
zom - somero

Sostantivos

Em som konkludos tange sostantivos in Neo les observazo, ke mi ar fat lejande textos in Neo: Generale lo markil de sostantiv in singo sar lo letro "o", ki star nel endo de vort. In pratik dok in singo un sostantiv par endi nonur pe "o", mo an pe un konsonel. Kas sar los reglos, les keos nos shar elgi un d et du kazos?

1. Es lo lasta konsonel in un sostantiv sar nur un, it endar pe et konsonel, sen letro -o.
Ezemplos:

dom (m) - in anglal: house
kam (m) - room
kat (t) - cat

Ye sar dok interesas kazos, van gre parso de nur un konsonel lo sostantiv endar pe "o". Ete sar po ezemplo dan, van lo konsonel sar "z":

kezo (cheese)
kuzo (cousin)
kazo (case)

Mi openar, ke in teorio so par ci "kez" ,"kuz" e "kaz", mo gre mi vidir lo vort "kuz"somye in Neo-texto e uske nel gran dixyonaryo de Neo,it sar komene skribat as "kuzo". E los vortos"kazo" e "kezo" nel gran dixyonaryo sar prezentatnur kon lo letro "o". Sar it un specal reglo o nur prif d autor? Mi no spar, den Arturo Alfandarino dar un klar rispo.

Es un sostantiv endar pe "s", komene it no ricar "o":

mes (month)
pes (piece)

mo mi vidir "pes"skribat an as "peso".

2. Es lo lasta konsonel in un sostantiv no sar un, mo du (zi star kune), nos shur adi lo letro "o" (mo no sem).

Ezemplos:

arbo (rb) - tree
urbo (rb) - city
erso (rs) - autumn

Arturo Alfandari dar lo plek, ke so shar uti "o", van lo pronunco jar dufa. Sur lo pronunco "arb","urb", "ers" dufa? Forse no, mo lo dixyonaryo ordonar ci "arbo", "urbo", "erso". Oselte ye sar kazos, van gre los du konsonelos ki star kune lo sostantiv dok no ricar "o":

sekund (nd)
moment (nt)

Forse nel kazo de "nd" e "nt" so no nesar "o". Mo nel vort "dominko" (Sunday) ye sar "nk"e dok lo dixyonaryo tote no prezentar lo posibleso de ci "domink". Lo sam situo rilar lo vort "enko" (no "enk") - grandson. Dete mi supozar, ke nel kazo de "nd" e "nt"nos par endi lo sostantiv sen "o", mo nel kazo de "nk" nos shar adi "o"(-nko). Mi no en trar klar reglos nel plekos da Arturo Alfandari, mo nel ut d et vortos in las textos mi akorgar tal manyeros.

Vortos kon "y" (kanyo - dog) shar i lo letro "o".

Ye sar an interesa eco tange los vortos kon letro "r": po ezemplo "dorf" (village) - Alfandari it utar sen "o", mo nel dixyonaryo ye sar an dua versyon: "dorfo". An lo vort "vort" sar tala:"vort" e "vorto". An "tempest" e "tempesto". Mo oselte, lo vort "mirko" (Wednesday) ni parsar sen "o". Zo, mi vidar simileso: lo letro "k" some it influar. "Dominko" no par si "domink"e "mirko" no par si "mirk". Sar eto soma reglo o no? Sar dufa ci.

Dete mi pensar formi sostantivos in Neo les folga reglo:

1. Kazo d un konsonel: endi un sostantiv pe yen konsonel kon du exepos: es it sar "z" o "j", adi "o" (-zo, -jo).

2. Kazo de du konsonelos starandas kune:

a. es zi sar "nd", "nt", "rt" e "st", endi un sostantiv ete: "mond", "mund", "moment", desert","kart", "vort", "tempest"

b. in os kazos endi un sostantiv pe "o"(ben ke Alfandari skribar ezemple "temp" e "prins").

Ma konklud sar tala, ke gre ye sar un generala reglo d ut de "o" e konsonelos sen "o", dok in pratik sar dufa decidi, van lo pronunco sar sufe iza sen "o". Dete Neo jar in som senso sembla a zonamat naturalismas interlinguos. Mo es somun prifar plu klar reglos, as in Volapuk o Ido, mi pensar, ke lo manyer, ke mi ar prezentat obe, sar bona.

Ye ristar nok un kazo - kom endi sostantivos kon sufixos (ezemple "edaro", "vorteyo"e no "edar", "vortey"). Mi en var skribi doe, in os mesajo.

In plural, sostantivos sem endar pe -os ("domos", "kamos", "dorfos", "vortos", "sekundos").

Mi an pensar, ke es somun utor sem "o" in kazo de tot sostantivos, eto no sor un eror. E probable simile, es so no utor "o" e sem lor un konsonel nel endo, an yeno no sor erora, kondisye lo pronunco ristor asay iza. Forse eto sar un kestyon de gust.

Som nuv ecos

Recente mi no skribir nuv postayos, donk sar ja tempo po som nuv ecos. In junyo mi endir lo Baza Vorteyo Esperanto-Neo, ki kontenar cir 600 vortos. Yer mi sendir un mesajo a mesajo-listo Friends Of Neo pri som konkludos tange l aspo de sostantivos in Neo. Kras mi sendor lo sam mesajo ik. Mi an ensor publikazo de konvertat Baza Vorteyo Neo-Esperanto. Mi dok it publikor ensande ab lastas letros d alfabet (prime sor lo letro Z) e doe folgor letros ver lo enso d alfabet. Et manyer utila, den van lo vorteyo sor pronta e ende so vor vidi l enta alfabet, los letros ab A us Z parsor dan verdicande akontre del kronologio, mo lo vorteyo minste sor plaza pol ok. Dete pli pardonu nun l akontra ordo, nel endo lo vorteyo se prezentor mele.

A

aĉeti - kofi
aero - er
afabla - afabla
afero - eco
agi - agi
agrabla - plaza
aĝo - ajo
ajn - kela
aĵo - kozo
akcepti - axepti
akvo - ak
al - a
alia - osa
almenaŭ - minste
alta - alta
amaso - amaso
ambaŭ - ambas
ami - ami
amiko - amik
angulo - uk
ankaŭ - an
ankoraŭ - nok
anstataŭ - inloke
antaŭ - pre
aparta - aparta
apenaŭ - apene
aperi - parsi
aprilo - april
apud - elte
aranĝi - aranji
arbo - arbo
arto - art
aspekti - aspi
atendi - atendi
atingi - atangi
aŭ - o
aŭdi - udi
aŭgusto - agost
aŭskulti - askolti
aŭtomobilo - koc
aŭtuno - erso
avo - granpatro

B

baldaŭ - sun
batali - fexi
bati - bati
bedaŭri - rigri
bela - bela
besto - animal
bezoni - nesi
bildo - imago
bileto - tikel
birdo - ezo
blanka - alba
blua - blua
bona - bona
bordo - bord
botelo - botel
brako - bras
brili - brili
bruli - bruli
bruo - rum
branĉo - ram
buŝo - mund

C

celo - skop
cent - ek
certa - certa

Ĉ

ĉambro - kam
ĉapelo - capel
ĉar - den
ĉarma - carma
ĉe - she
ĉefa - cefa
ĉevalo - ip
ĉi - et
ĉia - tosorta
ĉiam - sem
ĉie - toye
ĉielo - cel
ĉio - to
ĉirkaŭ - cir
ĉiu - shak
ĉu - cu

D

da - de
danĝera - danga
danki - danki
daŭri - duri
de - de
decembro - decembro
decidi - decidi
dek - is
dekstra - dexa
demandi - ski
dento - dent
devi - shi
deziri - dezi
dika - spesa
dimanĉo - dominko
diri - ci
direkto - derko
diversa - deva
do - donk
doktoro - doktor
dolĉa - dulka
doloro - dol
domo - dom
doni - di
dormi - dormi
du - du
dubi - dubi
dum - dun

E

eĉ - uske
edzino - spozin
edzo - spozo
ekskurso - eskurso
ekster - exe
ekzemplo - ezemplo
ekzisti - ezisti
el - da
elekti - elgi
en - in
erari - erori
esperi - speri
esti - si
estro - aldo
evolui - evolvi

F

facila - iza
fajro - fok
fako - domen
fakto - fakto
familio - familyo
fali - kadi
fari - fi
fariĝi - ji
farti - sti
februaro - februar
feliĉa - ixa
fenestro - fenso
fermi - klozi
fero - fir
festo - fest
filino - filyin
filo - filyo
fini - endi
fingro - fingo
fiŝo - pesh
flanko - elto
flava - jala
floro - flor
flugi - fli
fojo - yes
forgesi - obli
formo - formo
forta - forta
foto - foto
frapi - kolpi
fratino - sor
frato - frat
fremda - xena
frua - frua
frukto - frut
funkcio - funso

G

gaja - gada
gajni - gani
gazeto - gazet
glaso - glas
granda - grana
grava - vika
gratuli - kongratuli
grupo - grup
gvidi - guidi

Ĝ

ĝardeno - garden
ĝeni - zeni
ĝenerala - generala
ĝi - it
ĝis - us
ĝoji - joyi
ĝusta - justa

H

halti - fermi
haro - kaplo
havi - i
hejmo - hom
hela - klara
helpi - elpi
hieraŭ - yer
historio - istor
hodiaŭ - oje
homo - om
horo - or
hotelo - hotel
hundo - kanyo

I

ia - soma
iam - idyes
ie - somye
ideo - ideo
iel - some
ili - zi
imagi - imagini
infano - infan
informi - informi
instrui - doci
inter - inte
interesa - interesa
interna - ina
inviti - inviti
io - somo
iom - epe
iu - somun
iri - gi

J

jam - ja
januaro - januar
jaro - anyo
jen - em
jes - ya
juna - yuna
junio - junyo
julio - yul

Ĵ

ĵaŭdo – jov
ĵeti – jeki
ĵus – ju

K

kafo - kaf
kaj - e
kalkuli - kalkoli
kampo - feld
kanti - kanti
kapabla - kapabla
kapo - cef
kapti - fengi
kara - liba
kastelo - kastel
kaŝi - skeli
kato - kat
kaŭzo - kauzo
kavo - kavo
ke - ke
kelka - soma
kia - ka
kial - kur
kiam - van
kie - vo
kiel - kom
kio - ko
kiom - kan
kiu - ki
klara - klara
knabo - boy
kolero - irso
kolekti - kolexi
kolo - kol
koloro - kolor
komenci - ensi
komerco - tred
kompreni - kompreni
komuna - komuna
konduki - konduki
koni - koni
konsenti - konsenti
konsili - konseli
konsisti - konsisti
konstrui - bildi
kontenta - glada
kontraŭ - kontre
koro - kor
korpo - korpo
korto - kort
kosti - kosti
kovri - kopri
kredi - kri
kreski - kreski
krii - gridi
krom - otre
kuiri - kuki
kuko - pasten
kulturo - kolto
kun - kon
kuraĝa - koraja
kuri - kursi
kuŝi - kushi
kutima - uza
kvankam - ben ke
kvar - kuar
kvazaŭ - fas
kvin - kuin

L

la - lo
labori - verki
laca - lasa
lakto - lakto
lando - land
larĝa - larga
lasi - li
lasta - lasta
laŭ - sel
laŭta - ruma
lavi - lavi
leciono - leson
legi - leji
lerni - apreni
letero - brif
levi - levi
li - il
libera - frida
libro - libro
ligi - ligi
ligno - olso
lingvo - linguo
linio - lin
lito - bed
loĝi - abiti
loko - lok
longa - longa
ludi - ludi
lumo - lum
lundo - lundo

M

majo - meyo
manĝi - edi
maniero - manyer
manki - manki
mano - man
maro - mar
mardo - tud
marko - mark
marto - marso
mateno - matin
mem - selfa
memori - memi
merkredo - mirko
meti - ti
mezo - med
mezuri - mezuri
mi - mi
mil - mil
milito - guer
minuto - minut
miri - si astonat
moki - moki
momento - moment
monato - mes
mono - mon
mondo - mond
monto - mont
montri - montri
morgaŭ - kras
morti - morti
movi - movi
multa - mul
muro - mur

N

nacio - nasyon
naĝi - nagi
naskiĝi - nasi
naturo - natur
naŭ - non
nazo - nazo
ne - no
necesa - nesa
neĝo - nev
nek - nor
nenia - nila
neniam - ni
nenie - nilye
nenio - nilo
neniu - nilun
nepre - nese
ni - nos
nigra - nera
nokto - nox
nomo - nam
nombro - num
noto - not
nova - nuva
novembro - novembro
nubo - nub
nul - zero
numero - numbo
nun - nun
nur - nur

O

odoro - odor
ofte - of
ok - ot
okazi - oxi
oktobro - oktobro
okulo - ok
ol - as
oni - so
onklo - onklo
opinii - openi
ordo - ordo
orelo - orel
organizi - organi
oriento - Est

P

paco - pax
pagi - pagi
pano - pan
papero - papel
pardoni - pardoni
paroli - parli
parto - part
pasi - pasi
pasinta - pasat
paŝo - step
patro - patro
peco - pes
pendi - pendi
peni - peni
pensi - pensi
per - pe
perdi - perdi
perfekta - perfa
permesi - permi
persono - person
peti - ski
peza - ceva
piedo - ped
placo - plasyo
plaĉi - pli
planko - bod
plano - plan
plej - lo plu
plena - plena
plendi - plendi
plezuro - plazo
pli - plu
plori - plori
plu - plude
plumo - plum
pluvo - pluv
populara - popla
por - po
pordo - pordo
porti - porti
post - do
postuli - ezigi
poŝto - post
povi - pi
prava - raga
precipe - surte
preferi - prifi
prelegi - sermoni
premi - presi
preni - pri
preskaŭ - fas
preta - pronta
preter - tra
prezo - presyo
prezenti - prezenti
prezidanto - presider
pri - pri
printempo - primaver
pro - kauze
problemo - problem
produkti - produki
profunda - profonda
proksima - nira
promeni - promeni
proponi - propozi
propra - propa
provi - tenti
publika - publa
punkto - punt
pura - neta

R

rajto - rek
rakonti - rakonti
rapida - vita
raporti - raporti
regi - regni
rekomendi - rakomandi
renkonti - inkontri
rekta - rexa
respekti - rispekti
respondi - rispi
resti - sti
ricevi - rici
riĉa - rika
ridi - ridi
rigardi - miri
rilato - ril
rimarki - akorgi
rimedo - rimed
ripozi - ripozi
rivero - flumen
rolo - rol
rompi - rompi
rondo - rondo
rozo - rozo
ruĝa - ruba

S

sabato - sab
saĝa - saga
salti - salti
saluti - saluti
sama - sama
sana - sana
sata - sata
scii - spi
scienco - shenso
se - es
sed - mo
seĝo - sidil
seka - seka
sekreto - sekro
sekvi - folgi
semajno - vek
sen - sen
sendi - sendi
senti - senti
sep - sep
septembro - septembro
serĉi - kiri
servi - sirvi
ses - sit
si - se
sidi - sidi
signifi - mindi
silenta - sila
simila - sembla
simpla - simpla
sinjoro - siro
situacio - situo
skribi - skribi
sola - sola
somero - zom
sono - son
sovaĝa - vilda
speco - speco
sperta - erfara
stari - stari
stato - stando
strato - strad
sub - su
subite - sodene
sudo - Sud
sufiĉe - sufe
suko - suk
sukcesi - riusi
sukero - sukro
suno - solyo
supozi - supozi
super - sure
supre - obe
sur - on

Ŝ

ŝajni - pari
ŝanĝi - kambi
ŝati - libi
ŝi - el
ŝipo - ship
ŝiri - skiri
ŝtono - petro
ŝuo - sut

T

tablo - tablo
tago - id
tamen - dok
tasko - tasko
teo - teo
teatro - teatro
telero - platel
tempo - temp
teni - teni
tero - ter
terura - teribla
timi - timi
tiri - tiri
tra - tru
trakti - trati
trankvila - trankila
trans - trans
tre - muy
tri - tre
trinki - bi
tro - tro
trovi - tri
tuj - ilke
tuŝi - toki
tuta - enta

U

universala - universa
unu - un
urbo - urbo
utila - utila
uzi - uti

V

vagono - vagon
valori - vali
varma - varma
veki - ravelyi
veni - veni
vendi - vendi
vendredo - venso
venki - vinki
venonta - nar
vento - vent
verda - verda
vera - vera
verko - opro
vespero - ser
vesti - vesti
vetero - ved
veturi - veturi
vi - tu
vidi - vidi
vino - vin
vintro - yem
viro - vir
vivi - vivi
vizaĝo - vizo
viziti - viziti
voĉo - vok
voki - rufi
vojo - veg
vojaĝo - travel
voli - vi
vorto - vort

Z

zorgi - kuri

Kompilazo del prima vorteyo

Mi ensar lo kompilazo de vorteyo Esperanto-Neo. Shak vorteyo benkomprene ezigar longa temp po si endat, dete mi prime pripor zonamat Baza Vorteyo Esperanto-Neo. Eto mindar ye sor 400-500 vortos, mo yen vortos sar lo plu ofas in Esperanto, donk zi certe sor utilas. Van lo baza vorteyo sor pronta, a shak letro d alfabet mi ador doe nuv vortos e ete lo vorteyo granijor.

Pronamos posedas

Lo generala reglo sar tal, ke van ye sar un sostantivo, so utar un ajektiv poseda, ki it pricar. Dok es ye no sar un sostantivo, so utar los pronamos posedas. Ezistar an kazos, van lo sostantivo star frazye, mo l kondis sar tal, ke lo pronam poseda shar sti sem rir it.

Em et pronamos:

mia, tua, ila, ela, soa
nosa, vua, zia, zela

Ik mi var skribi nese pri un vik eco. Tratat los pronamos del trea person. "Cours Pratique" docar, ke zi sar: lea (maxala), leya (fema) e zea (maxala), zeya (fema). Dok nel Buletin Numbo Ot star un modifik, ki simplar yen ut. Ye zi prezentat as: ila, ela e zia, zela. Et let riformo sar bona, den sar plu ixa ze memi baze lo versyon subjeka as lo versyon komplementa. Pes mia provenar da mi e tua provenar da tu, kur sodene lea e leya shur proveni dal versyon komplementa? Dete lo riformat modifiko sar mela.

Ezemplos d uto:

Ma kayo sar ik. Vo lo tua?
Za dom sar certe bela, mo lo ela sar nok plu bela.
Sar et koc vua?

Ajektivos posedas

Ajektivos posedas no sar dufas po memi.
Em zi:

In singo:

ma, ta, la, sa

In plural:

na, va, za

Zi shar sem si tat ante l vort, ke zi determenar, ni rir yen vort!

Ezemplos:

ma libro
ta koc
la kam

na linguo
va garden
za dom

Lo ajektiv poseda pol trea person, no vike es it sur maxala o fema, sar sem un (la e za).

Uto de "sa" riflektala:

Il muy libar sa kam. (sa prop kam)
Il muy libar la garden. (lo garden d unos person, no sa prop garden)

Benkomprene es lo vort determenat sar in plural,

dan los ajektivos posedas an ricar lo plurala formo:

mas libros
tas amikos
las kozos
vas pomos

ec.

Nel nar mesajo mi prezentor l uto de pronamos posedas. Yen kazo sar epe plu komplika surte kauze l fakto, ke ye oxir un let riformo nel linguo e l aspo de pronamos posedas del trea person no sar sama in "Cours Pratique" e nel Buletin Numbo Ot.

L uto de pronamos personas in ezemplos

Pes los pronamos personas as subjek no kauzar kel dufos per zi sar evidas, mi ar decidat di som ezemplos de za uto nel form de komplement.

1. As komplement derekta:

Los pronamos personas utat as komplement ar komene sa propa plas in un frazo. Zi situat ante l verbo. Ezemplos:

Pli, vu me informu.
Il no te konar.
Nos le vidir yer.
Tu no ley inkontrir.
Vu it spar.
Lo kat se lavar.
Zi ar ne invitat.
Mi ve komprenar.
Somun ze kirir.
Nilun zey ar vidat.

Dok ye sar an kazos, van so par ti et pronamos rir lo verbo. So it far, van so var enfasi ke l person dey nos parlar sar lo plu vika. Po ezemplo:

Pli, vu informu me. (Sar mi, ki shar si nese informat. Pli, vu informu juste me).
Zi ar invitat ne. (Sar juste nos, ke zi ar invitat).
Somun kirir ze. (Sar ezakte zi, ke somun kirir).

2. As komplement noderekta:

Ke tu me dar?
Zi certe te skribor.
El lu rispir sun.
L ento luy ar prezentat sa ideo.
Lo kanyo sofir, dete il lu ar dat lakto.
Il ar se kofat un nuv koc.
Tu ne rakontu somo interesa!
Ki ve aportir et floros?
Vu shar zu kanti et kantel.
Pli, tu zuy diu un regal.

3. Uto de du pronamos situat un ante l osa (un as komplement noderekta e lo dua as komplement derekta):

Ye sar situos, van nos nesar uti du pronamos, un ilke do l osa. In tal kazos nos utar lo reglo, vo l prima pronam expresar lo komplement noderekta e lo dua expresar lo komplement derekta. Meleste it montru los ezemplos:

Vu ne it diu!
Mi te ze prezentor.
Pli, tu ne le tru.
Il zuy it cor.

Pronamos personas

Em los pronamos personas as subjek, komplement derekta e noderekta.

1. As subjek:

mi - prim person
tu - dua person
il - trea person maxala
el - trea person fema
it - trea person neutra
so - senpersona pronam

nos - prim person plurala
vu - dua person plurala
zi - trea person maxala plurala
zel - trea person fema plurala

2. As komplement derekta:

me - prim person
te - dua person
le - trea person maxala
ley - trea person fema
it - trea person neutra
se - pronam riflektala

ne - prim person plurala
ve - dua person plurala
ze - trea person maxala plurala
zey - trea person fema plurala

3. As komplement noderekta:

me - prim person
te - dua person
lu - trea person maxala
luy - trea person fema
lu - trea person neutra
se - pronam riflektala

ne - prim person plurala
ve - dua person plurala
zu - trea person maxala plurala
zuy - trea person fema plurala

Namos de letros

Em los namos de letros:

a - a
b - be
c - ce
d - de
e - e
f - ef
g - ge
h - he
i - i
j - je
k - ke
l - el
m - em
n - en
o - o
p - pe
r - er
s - es
t - te
u - u
v - ve
w - we
x - xe
y - ye
z - ze

Pril letro h - it rara in Neo, po ezemplo miru los vortos: istor, ospital. Dok somyes ye sar an vortos, ki it utar: hotel, hurikan. Es h sar lo lasta letro in vort, it jar muta, po ezemplo in vort mamah o hurah so no pronuncar lo lasta h, mo l vort obedar lo reglo d axent, ki dan kadar ol lasta a.

L alfabet e axent in Neo

L alfabet de Neo posedar 25 letros - 5 vokalos e 20 konsonelos:

a e i o u

b c d f g
h j k l m
n p r s t
v w x y z

(les lo klasika Neo ye no sar "q", ki dok parsir doe,
som anyos dol publikazo de "Cours Pratique de Neo")

Lo letro "c" pronuncat as in angla check.
Lo letro "j" pronuncat as in angla jam.
Los letros "sh" pronuncat as in angla ship.
Lo letro "y" pronuncat as in angla year.
Lo letro "w" pronuncat as in angla wear.
Lo letro "h" sar muta nel endo de vort.

L axent kadar sem ol vokal ki sar ante l lasta konsonel.
Po ezemplo:
stasyOn, kAnyo, apartEl

Lo plural desinenso -os ni kambar lo plas d axent:
stasyOnos, kAnyos, apartElos

Neo kras

Ma blog sar probable lo prim blog skribat ente in Neo, anda serya plan de propagazo de Neo in aven. Neo shar no si nur un muzeayo, dey so skribar epe as de som interesa momento d interlinguistik, mo it shar si un ver vivanda linguo. Mi sperar ke tos ki rispektar tal interlinguistika tezor, an elpor some nel propagazo de Neo.

Neo oje

Doe so udir nilo de Neo inye fas treis anyos, us l epok d Interrish. Dank l Interrish som interlinguistos montrir sa interes a Neo e kirensir tot atangiblas informos. Doe pok pajos pri Neo ir sat kreat e nune so par ci ke ezistar som personos kon simpatio ver Neo. Minste so par ci certe ke Neo generale putat as un del mel linguos internasyonas kelyes kreatas. Per so shar an memi, ke lo lexik, gramatik e textos kune sir vere muy detale pripat, co ke os adlinguos rare ar (forse kol exep del pok plu famas, surte van los dixyonaryos sar tratat).

Akademio de Neo

Malixe grel gran suxes de Neo, Artur Alfandari sun egrensir e et egro le impedir plude aktive se okupi de propagazo de Neo. Ut solvi et problem some, so ir fondat unos organazo Akademio de Neo. Dok lo futur d et akademio no durir long. So car ke Neo diparsir cir lo temp de mort d Arturo Alfandari, donk nel endo de sitisas anyos.

Douglas Blacklock

Unos om kol pasyon ver Neo, so en parlir as pri brita kampyon de Neo. Spande Neo muy ben Douglas Blacklock esfortir it propagi muy vivye. Il konat as autor de Neo-tradukos e poemos orige skribat in Neo, po ezemplo lo poem titlat "Lo Tasko", publikat nel interrish. Vu par it leji on os pajos, ki ar informos pri Neo. Ye vu par an tri ezemplos de las tradukos. So car ke Douglas Blacklock kreir sa prop linguo namat TUNGL, mo plu detal informos pri aspo de yen linguo sar notroviblas (minste les ma sap).

Internasyonlingua Magazinyo. Amikos de Neo.

Nel enso de sitisas anyos del duisa seklo, Floyd e Evelyn Hardin da Kolorado decidir editi un specal lingua magazinyo "International Language Review" ("Internasyonlingua Magazinyo") , in keo zi prezentir varyas linguas projekos. Do som temp zas artiklos jir favoras a Neo, co ki rizultir in krei kune kon Alfandari un specal organazo namat Amikos de Neo, dey rezidaro sir in Brusel, Av. Emile Duray. Nar publikayos, ezemple "Neo In Two Pages" ("Neo in du pajos") sir ja editat pe et organazo. Arturo Alfandari an editir Neo-magazinyo e so pir ci ke dan Neo jir un muy serya rival kontre Interlingua o uske kontre Esperanto, as somunos abituir kri. L istor de Neo an par si fyera d ezisto d os om, ki fir mulo po Neo. Mi en skribor naryes.

Neo yer

L aura period de Neo sir los sitisas anyos del duisa seklo. Dol publikazo d exel libron in fransal "Cours Pratique de Neo. Deuxieme Langue" in 1961, ensir parsi reaktos in internasyon gazeteyo

e kreskir l interes a Neo. Arturo Alfandari vidir ke valir lo pen fi et enorma labor ke il ir fat.

An ye sar som personos, dey rol nel istor de Neo sar muy vika. Mi ensor en skribi des lo nar mesajo.

Ki sir Arturo Alfandari

Lo kreer de Neo, Arturo Alfandari nasir l ot junyo 1888. Il abitir in Belgo (Brusel) e sir un diplomat. Arturo Alfandari ir un gran sap pri internasyonas linguos, il an konir ben lo fort e popleso d Esperanto. Dok Esperanto no le plir sufe e as lo grun de sa open il indikir lo fakto ke in Esperanto vortos sar tro longas. Alfandari no libir et longeso e il openir it mankar d eufonio. Les il lo perfa monda linguo nesar un bel ritmik. It le ar dukat al kreazo de Neo, lo linguo kon mul kurtas vortos. Uske lo nam "Neo" sar kurta. Lo dua argument kontre Esperanto ar l exeda ut de prefixos e sufixos nel linguo de Zamenhof e ende, unos argument par si an l ezisto de cirkonflex letros, ki parsar abonde in Esperantas textos, mo dey Neo sar frida. So car ke lo prima publikazo de Neo oxir nel anyo 1937 van Arturo Alfandari sir kuarisnonanya. Malixe it no ganir suf interes she jensos e Alfandari shir atendi nok duiskuar anyos us 1961 ut ende gani lo suxes. Do i publikat l exela libro "Cours Pratique de Neo. Deuxieme Langue" in fransal (anyo 1961), Neo atirir atenso de interlinguistos. Sun Neo jir ben popla e Alfandari, ki sir dan plu as sepisanya aktive propagir lo linguo. Il editir Neo- magazinyo, publikir buletinos e broxelos e plu tarde in 1965 e 1966 os muy bon libro in fransal e doe in anglal - "Rapid Method Of Neo". So of parlir ke Neo pir ji plu vika as Interlingua o uske as Esperanto. Malixe Alfandari no pir long joyi de sa suxes, den il sun egrensir. L egro jir pluplue serya. Do i vivat otisun anyos lo talenta kreer de Neo mortir l un meyo 1969.
Mi skribor epe plu detale pril istor de Neo e co, ki oxir doe.

Lo prim mesajo

Mi ar decidat ensi et blog kauze plul grunos. Toprime, ja yo cir tre o kuar anyos mi intentir krei un serya pajo de Neo e mi uske ir suf materyalos po yen skop, mo kauze mankanda temp mi no it realifir dan e lir yen eco sen kambo. Lo dua grun sar tal, ke intel interlinguistos ye sar somunos, ki plude se interesar a et exela linguo e rigrar, ke informos pri Neo sar oje pokas. Ende, mi openar, ke l autor de Neo, sir Arturo Alfandari ir fat tan enorma labor, ke sur ver gran rigro, es it sur gaspelat. Uske somunos ja nun it krar. Zo mi ar decidat dok realifi ma intento e no li Neo ente diparsi. Mi sperar ye sar an os jensos, ki openar ete. Nos par kambi l usnuna stando e revivifi Neo.